آزمایش هپاتیت B چه زمانی باید انجام شود؟

آزمایش هپاتیت B چه زمانی باید انجام شود یکی از سوال‌های رایجی است که برای بسیاری از افراد به وجود می‌آید.  هپاتیت B یک ویروس حاد بوده که تا زمانی که علائم آن به صورت کامل مشخص شوند ۹۰ تا ۱۵۰ روز طول خواهد کشید. روش‌های مختلف و متنوعی برای آزمایش وجود این ویروس در بدن افراد وجود دارد که افراد می‌توانند بسته به تشخیص پزشک هر کدام از آنها را انجام دهند. یکی از رایج‌ترین روش‌ها آزمایش خون برای تست هپاتیت B است.

همچنین لازم است بدانید به غیر از روش‌های اصلی تست این ویروس روش‌های تکمیلی همچون سونوگرافی و بایوپسی از کبد وجود دارد.   بهترین زمان انجام آزمایش هپاتیت b در حدود سه ماه پس از قرار گرفتن در معرض این ویروس بوده همچنین پیشنهاد می‌شود ۶ ماه بعد نیز برای اطمینان آزمایش دیگری بدهید. زمان‌هایی وجود دارد که پزشک متخصص از مراجعان می‌خواهد آزمایش هپاتیت B را انجام دهند. برای مثال اگر افراد علائم این بیماری را داشته باشند، دارای بیماری مزمن کبدی باشند و یا این که در معرض این ویروس قرار گرفته باشند، باید این آزمایش را انجام دهند.

آشنایی با آزمایش هپاتیت B

 آزمایش هپاتیتB  در دسته آزمایش‌های هپاتیت ویروسی حاد بوده که در این آزمایش آنتی ژن‌های سطحی هپاتیت B  و آنتی بادی‌های هسته هپاتیت B شناسایی می‌شوند. به طور کلی زمان تشخیص آنتی ژن‌های سطحی هپاتیت B  ممکن است قبل از بروز علائم و یا در عرض ۱ تا ۱۰ هفته پس از قرار گرفتن در معرض علائم این بیماری باشد. آزمایش‌های متنوع و مختلفی به منظور تشخیص وجود هپاتیت B  وجود دارند که یکی از بهترین و رایج‌ترین آنها آزمایش خون بدین منظور است. 

به منظور بررسی وجود هپاتیت B  با آزمایش خون تنها یک نمونه خون کافی بوده  و از سه تست مختلف به وسیله آزمایش خون برای تشخیص هپاتیت بی استفاده می‌شود.  تست‌های انجام شده وجود آنتی بادی‌های تولید شده، آنتی ژن‌های ویروسی و همچنین ژن‌های ویروسی را بررسی می‌کنند و در نتیجه نشان می‌دهند که فرد دچار عفونت فعلی یا قبلی هست یا خیر. به طور کلی می‌توان بیان کرد آزمایش هپاتیت ب به منظور تشخیص عفونت ناقلان ویروس، پایش وضعیت عفونت در افراد مبتلا به نوع مزمن و همچنین بررسی وضعیت درمان بیماری انجام خواهد شد.

آزمایش هپاتیت B چگونه انجام می‌شود؟

شاید بسیاری از افراد نگرانی‌هایی در خصوص انجام آزمایش‌های هپاتیت B داشته باشند و تصور کنند انجام این آزمایش بسیار سخت است اما لازم است بگوییم نحوه و چگونگی تست هپاتیت B بسیار ساده بوده و لازم نیست نگرانی در خصوص انجام آن داشته باشید. رایج‌ ترین آزمایش به منظور بررسی وجود هپاتیت B آزمایش خون است. بنابراین مسئولان آزمایشگاه با بررسی و تجزیه تحلیل خون شما متوجه وجود این ویروس در بدن شما خواهند شد.

همچون سایر آزمایش‌های خون، خون گیری برای آزمایش هپاتیت نیز از طریق رگ بازو صورت می‌گیرد و به منظور بررسی وجود این بیماری به حدود یک و نیم میلی لیتر خون نیاز است. سپس این خون توسط دستگاه‌ها و مسئولان آزمایشگاه به طور دقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت و نتیجه پس از تعیین آن به شما اعلام خواهد شد. البته همان طور که پیش از این نیز ذکر شد علاوه بر آزمایش‌های خون در برخی مواقع نیاز به آزمایش‌های تکمیلی نیز به منظور تعیین دقیق وجود این بیماری وجود خواهد داشت. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به سونوگرافی از کبد و بیوپسی از آن اشاره کرد. در بیوپسی مقدار کوچکی از بافت کبد را از بدن بیمار خارج می‌کنند و در طی آزمایش‌های دقیق به بررسی آن می‌پردازند.

روش های آزمایش هپاتیت B

 روش‌های مختلفی برای بررسی وجود ویروس هپاتیت ب در بدن افراد وجود دارد که از جمله این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آزمایش خون برای تشخیص هپاتیت B

• HBeAb (آنتی‌بادی هپاتیت B)
• Anti-HBc یا HBcAb (آنتی‌بادی هسته هپاتیت B)
• Anti-HBs یا HBsAb (آنتی‌بادی سطحی هپاتیت B)
• HBsAg (آنتی‌ژن سطحی هپاتیت B)
• Anti-HBs یا HBsAb (آنتی‌بادی سطحی هپاتیت B)
• HBcAg ( آنتی‌ژن هسته هپاتیت B)

همچنین به منظور تشخیص وجود هپاتیت آزمایش‌های تکمیلی نیز در توسط پزشکان مختلفی صورت می‌گیرند. برخی از مهمترین آزمایش‌های تکمیلی بدین منظور به شرح زیر هستند:

• انجام سونوگرافی از کبد در کنار آزمایش خون
• در برخی افراد تهیه بیوپسی از کبد لازم است.

چه زمانی آزمایش هپاتیت B درخواست می‌شود؟

در مواقع خاص و در صورتی که افراد علائم مشخصی را در بدن خود مشاهده کنند، پزشکان از آنها درخواست می‌کنند آزمایش هپاتیت B را انجام دهند. آشنایی با این علائم به شما کمک می‌کند. در صورتی که با آنها مواجه شدید هر چه سریع تر به آزمایشگاه تشخیصی سیمرغ مراجعه کرده و آزمایش هپاتیت B را انجام دهید.  افراد قادر خواهند بود با تفسیر نتیجه آزمایش خود نزد پزشک در خصوص این که آیا این بیماری در آنها وجود دارد یا خیر، اطلاعات کافی را کسب کنند. از جمله برخی از علائمی که در صورت وجود در افراد نشان دهنده‌ی امکان وجود هپاتیت B در بدن افراد خواهد بود، می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد:

• در صورتی که افراد علائم هپاتیت بی را داشته یا اخیراً در معرض این ویروس قرار گرفته باشند.
• اگر به دلایل نامشخص یا دلایل دیگری دچار بیماری مزمن کبدی هستید.
• اگر واکسن دریافت کرده‌اید.
• اگر از مادری متولد شده‌اید که دارای هپاتیت B است‌.
• اگر شما از دسته افرادی هستید که تحت درمان برای ویروس هپاتیت B هستند.

💫 بیشتر بخوانید: آزمایش کراتینین خون

بهترین زمان برای انجام آزمایش هپاتیت B

احتمالاً یکی از مهمترین سوالاتی که برای افراد پیش می‌آید، این است که بهترین زمان برای انجام آزمایش هپاتیت b چه زمانی است. به طور معمول بیان می‌شود امکان این که از زمان در معرض ویروس هپاتیت B قرار گرفتن تا پدیدار شدن علائم این ویروس در حدود ۶۰ تا ۵۰ روز طول بکشد، وجود دارد.  بنابراین پیشنهاد می‌شود منتظر بروز علائم در بدن خود نباشید و هر چه زودتر اقدام به آزمایش این ویروس در بدن خود نمایید. به طور کلی امکان انجام آزمایش هپاتیت B از ۱ تا ۹ هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس وجود دارد.

طبق گزارش‌های به دست آمده توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها میانگین زمانی که طول خواهد کشید تا علائم ویروس هپاتیت B در بدن کسی ظاهر شود ۹۰ روز خواهد بود.  با انجام آزمایش می‌توانید حدود ۴ هفته بعد از انجام آن, نتیجه وجود ویروس را در بدن خود مشخص کنید. به طور معمول گفته می‌شود بهترین زمان برای انجام آزمایش هپاتیت B در حدود سه ماه پس از قرار گرفتن در معرض ویروس بوده و پیشنهاد می‌شود برای بار دوم در حدود ۶ ماه بعد آزمایشات را انجام دهید.

تفسیر آزمایش هپاتیت B

در این بخش برای تفسیر نتایج، راهنمایی حدودی ذکر کردیم:

HBs Ag مثبت HBc Ab IgM مثبت: هپاتیت حاد B

HBs Ag مثبت HBc Ab IgG مثبت HBe Ag  مثبت: هپاتیت مزمن B  با عفونت زایی (تکثیر) بالا

HBs Ag مثبت HBc Ab IgG مثبت HBe Ab  مثبت: یا فاز late هپاتیت (حاد یا مزمن) است یا هپاتیت مزمن B با عفونت‌زایی کم عفونت با ویروسHBV از نوع Pre core mutant

فقط HBs Ab مثبت: سابقه تجویز واکسن هپاتیت B

HBs Ab مثبت HBc Ab IgG مثبت: بهبود از هپاتیت حاد B

HBs Ab منفی HBs Ag منفی (هر دو منفی : (HBc Ab IgM = یا دوره window است یا هپاتیت حاد  B

HBs Ab منفی HBs Ag منفی (هر دو منفی : (HBc Ab IgG = یا ناقل low level هپاتیت B است یا بهبود هپاتیت حاد B در گذشته دور

HBs Ab  مثبت HBs Ag  مثبت (هر دو مثبت): یا حالت scape mutant  است (علیه یک ساب تایپ و وجود آنتی ژن از ساب تایپ دیگر) یا پدیده سروکانورژن (تبدیل حالت آنتی ژن مثبت به آنتی بادی مثبت)

برای آزمایش هپاتیت B باید ناشتا باشیم؟

احتمالاً این سوال برای بسیاری از افرادی که قصد انجام آزمایش هپاتیت B را دارند به وجود می‌آید که آیا برای انجام این آزمایش ناشتا بودن الزامی است یا خیر؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم به طور کلی آزمایش‌های مربوط به هپاتیت B در دو دسته انجام می‌شوند. روش اول روش غربالگری نام دارد که در آن در آزمایشگاه خون افراد را در خصوص وجود عوامل مرتبط با ویروس همچون آنتی ژن‌های سطحی ویروس، پروتئین‌های ساختاری ویروس و آنتی بادی‌های ضد ویروس بررسی می‌کنند.

در روش دوم نیز خود ویروس هپاتیت B را به صورت کیفی یا کمی بررسی می‌نمایند. در خصوص ناشتا بودن پیش از انجام آزمایش لازم است ذکر شود که به طور کلی آن دسته از آزمایش‌هایی که قرار است در آنها موارد مرتبط با مواد غذایی بررسی شود و مواد غذایی تاثیر مستقیمی بر نتیجه آزمایش خواهند گذاشت، نیازمند ناشتا بودن هستند. اما آزمایش‌هایی همچون هپاتیت B هیچ گونه نیازی به ناشتا بودن نخواهند داشت.

سخن پایانی

هپاتیت B  یکی از ویروس‌هایی بوده که آزمایش‌های مختلف و متنوعی به منظور بررسی وجود آن در بدن افراد وجود دارد. به طور معمول اگر افراد در معرض این ویروس قرار گرفته باشند یا علائم آن را در بدن خود مشاهده کرده باشند لازم است هر چه سریع‌تر این آزمایش را انجام دهند‌.