آزمایش قند خون ناشتا برای اندازه‌گیری سطح قند (گلوکوز) در خون که قبل از هر گونه مصرف غذایی انجام می‌شود. معمولاً صبح زود، پس از حداقل 8 ساعت گذشتن از وضعیت ناشتا، این آزمایش انجام می‌شود. دانستن حدود سطح قند خون ناشتا برای افراد خصوصا اشخاص دیابتی بسیار مهم است و در تشخیص و پیگیری بیماری های مرتبط با قند خون مانند دیابت نوع 2 استفاده می‌شود. نتایج آزمایش قند خون ناشتا به عنوان معیاری از تنظیم قند شناخته می‌شود.
میزان قند خون ناشتا چقدر باید باشد؟
میزان قند خون ناشتا طبیعی معمولاً در محدوده 70 تا 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) است. البته، این مقادیر ی‌توانند در مراکز مختلف و با توجه به استاندارد های آزمایشگاه ها متفاوت هستند. این مقدار اندازه طبیعی ذکر شده قند خون ناشتای یک فرد است که در افراد دیابتی این عدد متفاوت خواهد بود و پزشک، بالا یا حد مرز بودن را نیز از نتیجه آزمایش متوجه خواهد شد.
در افراد دیابتی نوع 1، سطح قند خون ناشتا معمولاً بسیار بالا است، زیرا بدون تزریق انسولین، بدن قادر به کنترل سطح قند خون خود نیست. اگر سطح قند خون ناشتا بیشتر از 126 میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا 7 میلی‌مول در لیتر تشخیص داده شود یعنی قند خون فرد بالا بوده و باید در دیابت نوع 1 از انسولین استفاده کند.
آزمایش قند خون ناشتا برای تشخیص دیابت نوع 1 هم استفاده می‌شود؟
آزمایش قند خون ناشتا یا FBS نیز برای تشخیص دیابت نوع 1 که بیماری اتوایمیونی است به دلیل نقص تولید انسولین توسط سلول‌های بتا در پانکراس ایجاد می‌شود. اندازه گیری سطح قند خون ناشتا می‌تواند به بررسی وضعیت قند خون در دیابت نوع 1 کمک کند.
نحوه انجام آزمایش قند خون ناشتا
از رگ دست یا آرنج برای جمع‌آوری نمونه خون استفاده می‌شود. سوزن را در رگ شما وارد و به اندازه یک سرنگ کوچک خون را جمع‌آوری می‌کند. این نمونه خون به عنوان نمونه ناشتا برای آنالیز قند خون استفاده می‌شود. دستگاه های خانگی نیز به گرفتن قند خون در منزل نیز کمک می‌کنند اما این نوع آزمایش معتبر تر بوده و نتایج دقیق تری را ارائه خواهد داد. بهترین آزمایشگاه در انقلاب تهران با استفاده از مجهز ترین و استاندارد ترین تجهیزات به بررسی اینگونه آزمایشات خواهد پرداخت.
تفسیر نتیجه آزمایش قند خون ناشتا
به طور کلی توصیه می‌شود تا تفسیر نتایج آزمایش قند خون ناشتا توسط پزشک شما انجام شود، زیرا او با توجه به سابقه شما به بررسی های لازم دیگر می‌پردازد اما برای اینکه بتوانیددر منزل آن را تفسیر کنید باید بدانید که:
- همانطور که دانستید سطح قند خون ناشتا نرمال بین 70 تا 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر قرار دارد. اگر نتیجه آزمایش شما در این بازه قرار داشته باشد، یعنی قند خون نرمال دارید و به دیابت مبتلا نیستید.
- آزمایش قند خون ناشتا قرار نیست که فقط بیماری دیابت را مشخص کند زیرا برخی افراد به بیماری افت قند خون دچار هستند. اگر سطح قند خون ناشتا کمتر از 70 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، ممکن است به بیماری افت قند خون دچار باشید که باز هم باید درمان لازم را پیش بگیرید.
- اگر نتیجه بیشتر از 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، ممکن است به دیابت نوع 2 اشاره کند.
- اگر سطح قند خون ناشتا بیش از 126 باشد، علاوه بر شک دیابت نوع 2 می‌تواند به دیابت نوع 1 هم اشاره کند که به سن شما بستگی دارد.
برای چه افرادی ازمایش قند خون تجویز می‌شود؟
آزمایش FBS معمولا برای بررسی سلامت عمومی بدن تجویز می‌شود و حتما دلیل بر اینکه شما مبتلا به این بیماری باشید، نیست. گاهی افراد برای استفاده برخی از دارو ها حتی دارو های لاغری ابتدا باید سطح قند خون خود را بدانند. در این قسمت به برخی دلایل دیگر که این آزمایش تجویز می‌گردد اشاره خواهیم داشت.
- افرادی که علائم دیابت نشان می‌دهند، تکرر ادرار، عطش شدید و کاهش وزن بی دلیل دارند.
- اگر در خانواده شما افرادی با بیماری دیابت وجود داشته باشند، خطر ابتلا به دیابت برای شما افزایش می‌یابد و این آزمایش در کنترل های همیشگی تجویز می‌گردد.
- برای افراد چاق و کسانی که تحرک کافی در روزمره خود ندارند.
- آزمایش قند در افراد بالای 45 سال سن توصیه می‌شود.
- خانم های باردار برای اینکه دوران حاملگی باید قند خون حتما چک شود تا اگر دیابت بارداری آغاز شد، پزشک متوجه آن شود. در برخی آزمایش های بارداری نیز میزان قند خون بررسی خواهد شد.
هزینه آزمایش قند خون چقدر است؟
هزینه آزمایش قند خون چندان زیاد نیست و در بازه کمی قرار دارد. همچنین قابل ذکر است که هزینه آزمایش قند خون توسط بیمه های درمانی تحت پوشش قرار می‌گیرد و معمولا با داشتن بیمه های تکمیلی برای افراد تا مرز رایگان بودن نیز پیش می‌رود.